برگزاري هجدهمين نشست روحانيون و ائمه جماعات و روساي مراکز اسلامي بريتانيا در آستانه ماه مبارک رمضان در مرکز اسلامي انگليس
هجدهيمن اجلاس سالانه علما و ائمه جماعات و مبلغين و روساي مراکز اسلامي
بريتانيا با موضوع: “مدارس و حوزه هاي علميه در غرب: فرصت ها، چالش ها و
چشم انداز آينده” روز شنبه 14 ژوئن 2014 برابر با 24 خرداد 1393 در محل
مرکز اسلامي انگليس برگزار شد. در اين نشست تني چند از علماي شيعه و نمايندگان مراجع عظام مقيم انگليس سخناني ايراد نمودند.اين اجلاس پس از تلاوت قرآن با خوشامدگويي رئيس مرکز اسلامي انگليس، حجت الاسلام و المسلمين دکتر شمالي آغاز به کار کرد. نخستين
سخنران اين برنامه حجت الاسلام و المسلمين سيد فاضل ميلاني، امام مرکز
اسلامي خوئي در لندن، در خصوص نياز به روشهاي نوين تبليغ در جوامع غربي
نکاتي را مورد توجه قرار داد. وي گفت در عرصه تبليغ در غرب به مواردي
برخورد مي کنيد که براي شما عادي نيست و روشهاي تبليغي سي سال گذشته ما در
اينگونه موارد نمي تواند مفيد باشد. وي تاکيد کرد که علاوه بر بحث و
استدلال، روش برخورد و زبان و نوع برخورد ما در جذب يا دفع افراد بسيار
موثر است. وي به مبلغين مسلمان توصيه کرد که در عرصه تبليغ از روشها و
تکنيک هاي جديد بهره بگيرند. حجت الاسلام و المسلمين ميلاني تسلط به
زبان انگليسي را يکي از لوازم اصلي تبليغ در اين کشور معرفي کرده، تاکيد
نمود که به دليل تغيير نسل و آمدن نسل جوان متولد و بزرگ شده در اين کشور،
بيش از بيش علما نياز دارند که به زبان انگليسي، آن هم در سطح ادبي و نه
عاميانه مسلط باشند. وي از تلاشهاي کالج اسلامي دراين زمينه تقدير کرده،
استمرار اينگونه جلسات و تماس نزديک و مستقيم علما را از ضروريات فرايند
تبليغ برشمرد. وي از اينکه اين امر تا کنون مورد اهتمام بوده ابراز خرسندي
نمود.حجت الاسلام و المسلمين ظفر عباس، رئيس سابق مجلس علماي شيعه
اروپا در سخنان خود ضمن تشکر از مرکز اسلامي و حجت الاسلام و المسلمين
شمالي که گردهم آيي علما با تلاش آنان صورت گرفته، سخنان خود را آغاز کرد.
وي خاطرنشان کرد که تاسيس مدرسه و حوزه علميه در غرب آنقدر موضوع مهمي است
که ما بايد مدتها پيش آن را در دستور کار قرار مي داديم. وي حوزه هاي
علميه را پايه و اساس انديشه اسلامي معرفي کرد و ابراز اميدواري نمود که
تلاشهاي آقاي شمالي در اين زمينه موفقيت آميز باشد. حجت الاسلام و المسلمين
ظفر عباس همچنين بر اهميت زبان انگليسي و تسلط کامل به آن تاکيد نموده و
از علما خواست تا در اين زمينه تلاش بيشتري مبذول دارند. وي ابراز اميدواري
کرد که روزي برسد که در آن علماي حاضر در چنين اجلاسي، همه علماي متولد و
بزرگ شده اين کشور بوده و تجربه زندگي و تسلط به زبان انگليسي را داشته
باشند. وي سپس خاطرنشان کرد که براي رسيدن به اين هدف تاسيس حوزه علميه
بسيار ضروري است و افزود مذاهب اهل سنت در اين زمينه از ما جلوتر بوده و از
مدتها قبل مدارس و حوزه هاي خود را در غرب تاسيس کرده اند. وي گفت ايجاد
حوزه علميه در اين کشور با همکاري و تلاش مشترک شدني است و آقاي شمالي در
صورت پيشقدم شدن در اين مسير از حمايت همه علما بهره مند خواهد بود.حجت
الاسلام و المسلمين سيد مرتضي کشميري، نماينده حضرت آيت الله العظمي
سيستاني در انگلستان سخنران بعدي اين اجلاس بود که با توجه به وضعيت جاري
در عراق؛ ابتدا نکاتي پيرامون فتواي اخير آيت الله سيستاني بيان نمود. وي
با ابراز تاسف از اتفاقات اخير در عراق و جنايات تروريستهاي تکفيري تاکيد
نمود که مرجعيت شيعه در عراق موافق با تجزيه کشور نبوده و محافظت از تماميت
ارضي عراق و وحدت کشور را در اولويت مي داند. وي گفت که آنچه از سوي آيت
الله سيستاني نقل شده اين است که مردم بايد به ارتش در دفاع از کشور در
برابر تجاوز تروريستها کمک کنند. وي تاکيد نمود که نظر ايشان وجوب کفايي
دفاع، تحت نظر دولت و نهادهاي رسمي بوده و مخاطب آن فقط مردم عراقي ساکن
داخل عراق هستند و نه شيعيان يا عراقي هاي خارج از کشور. وي ابراز اميدواري
نمود که با تلاش و قابليت ارتش عراق انشا اله تروريستها هرچه زودتر مقهور
شوند. وي در خصوص حوزه هاي علميه در کشورهاي غربي ضمن تشکر و تقدير از
کساني مانند حجت الاسلام و المسلمين ظفر عباس که در اين زمينه پيشقدم بوده
اند ، خواستار آن شد که در صورت عملي شدن، دروس مقدمات و سطح در اينجا و
تحصيلات تکميلي در يکي از دو حوزه مادر يعني نجف يا قم انجام شود. آيت
الله شيخ محمد مهدي آصفي نماينده حضرت آيت الله العظمي سيد علي خامنه اي در
عراق در زمينه نقش دين در جوامع غربي نکاتي بيان نمود. وي گفت يکي از
مسائلي که ما امروزه در غرب مي بينيم اين است که مردم به نوعي به سوي
انحراف فرهنگي کشيده شده و در زندگي روزمره هيچ نيازي به مذهب نمي بينند.
وي گفت ما در کشورهاي غربي احتياج به حوزه هاي علميه اي داريم که بتوانند
مبلغين آشنا به فرهنگ و زبان آن منطقه را پرورش دهند، چرا که در غرب به
مسائل با ديدگاه متفاوتي از آنچه در حوزه هاي سنتي مرسوم است بايد نگريست. حجت
الاسلام و المسلمين عالمي، رئيس مجمع اسلامي جهاني در لندن سخنران ديگر
اين جلسه بود که در خصوص ضرورت ايجاد حوزه علميه در اروپا نکاتي را
خاطرنشان نمود. وي با بيان اينکه ايجاد حوزه علميه در اين کشور موضوعي است
که از ديرباز ضرورت آن حس شده بود بر اين نکته تاکيد کرد که در جوامع
مسلمان ساکن غرب و به طور خاص در بين شيعيان موضوع تبليغ مورد غفلت قرار
گرفته است. وي ضمن ابراز تاسف از اينکه برخي شيعيان نيز دچار افراط و تفريط
شده اند گفت تا روش پيامبر و معصومين در تبليغ را پي نگيريم موفق نخوهيم
بود. وي با اشاره به آيه 122 سوره توبه نتيجه گيري کرد که تفقه در دين
ضروري است. « وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنفِرُواْ كَآفَّةً فَلَوْلَا
نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِى
الدِّينِ وَلِيُنْذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَيْهِمْ
لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ –توبه 122» و سزاوار نيست که همه مومنان رهسپار
جهاد شوند؛ اما چرا از هر فرقه اي از آنان گروهي رهسپار نشوند که دين
پژوهي کنند و چون به نزد قومشان بازگشتند ايشان را هشدار دهند تا پروا پيشه
کنند؟ وي خاطرنشان کرد که فقيه براي رسيدن به پختگي بايد فقط خدا را
در نظر داشته و با نفس خود بيش از آنچه به ديگران توصيه مي کند مبارزه کند.
وي ضمن برشمردن تفاوت هاي علم و تفقه توضيح داد که با توجه به آيات قرآن،
فقه بيشتر با قلب مرتبط است و از اين نظر نوع خاصي از علم است. وي سلامت
قلب و شناخت وظيفه با توجه به زمان و مکان را از ويژگي هاي يک فقيه برشمرد.
حجت الاسلام و المسلمين عالمي در پايان ابراز اميدواري کرد که اين جلسه
پايه اي باشد براي انسجام بيشتر و تحقق حوزه هاي علميه در اروپا. آيت
الله شيخ محسن اراکي دبير کل مجمع جهاني تقريب بين مذاهب اسلامي نيز سخنان
خود را با قرائت آيه 122 سوره توبه آغاز کرده و خاطرنشان کرد که اين آيه
دلالت بر وجوب کفايي تفقه داشته و در آن بين علما اختلافي نيست. وي گفت
با توجه به ادامه آيه، اينگونه استنباط مي شود کرد که واجب است که گروهي از
مردم خود اين کشور به سراغ علوم ديني و تفقه بروند. وي يکي از چالشهاي
مهم در اين کشور را تحريف اسلام به انحاء مختلف معرفي کرده و آن را نتيجه
موضعگيري در برابر توسعه سريع اسلام در چند دهه گذشته ناميد. به باور وي
نسل جديد مسلمانان اروپا مثل نسل قبلي مهاجر نبوده، بلکه نسلي است متولد و
رشد يافته در غرب که دشمنان اسلام را دچار هراس مي کند. به اعتقاد آيت الله
اراکي در غرب تلاش مي شود اولاً محتواي دين از آن گرفته شود و ثانياً
محتواي بديل و جعلي به مسلمانان تزريق شود. وي حمايت از گروه هاي تندروي
سلفي و وهابي در انگلستان را در حاليکه شيعيان و مسلمانان ميانه رو گرفتار
انواع محدوديت ها هستند؛ از نشانه هاي چنين رويکردي معرفي نمود. وي به
عنوان مثال خاطر نشان کرد که در سالهاي گذشته جريانهاي وهابي و تندرو در
حالي در دانشگاه هاي انگليس آزاد بوده و حمايت مي شدند که ما حتي اجازه
نداشتيم نهج البلاغه يا صحيفه سجاديه توزيع کنيم. وي در بخش ديگري از
سخنان خود اين سوال را مطرح کرد که ما اکنون به چه نيروهايي احتياج داريم؟
آيا فقط به مجتهد نياز داريم؟ آيت الله اراکي سپس ادامه داد نظام فعلي حوزه
ها اکنون مجتهد پرور است و گاه يک طلبه سي سال صرف مي کند تا مجتهد بشود.
با اين حال ما اکنون به مبلغ و خطيب هم نياز داريم. کساني که بتوانند با
اتکا به کتابهاي اصيل شيعي مثل الميزان، مفاهيم ديني را به زبان ساده براي
مردم بازگو کنند. وي خاطرنشان کرد که ما اکنون به افرادي که اهل مناظره،
پاسخگويي و اهل مباحثه باشند نياز داريم، به کساني که بتوانند با تسلط به
علوم ديني و آگاهي از ديدگاه هاي مخالف در مقام پاسخگويي و رفع شبهات
برآيند. وي ضمن تاکيد بر ضرورت تاسيس حوزه در اروپا گفت: اين حوزه بايد
حتماً با حوزه اصلي و مادر در تماس باشد و اينکه طلاب همه مراحل را در
اينجا تکميل کنند اصلاً کار درستي نبوده و مورد تاييد مراجع نيست. بلکه
طلاب بايد در حوزه هاي اصلي زندگي کنند تا روش زندگي طلبگي، روحانيت و
معنويت يک روحاني را بدست بياورند. وي خاطرنشان کرد که سطح حوزه هاي
اروپا بايد فقط تا حد مقدماتي بوده و براي آنها هدفگذاري شود. وي تاکيد کرد
طلاب اين حوزه ها بايد از لحاظ تقوا و محيط زندگي انسانهاي امين و قابل
اعتمادي باشند. خانواده و تربيت خانوادگي و سابقه مذهبي براي اينگونه افراد
ضروري است. وي با اشاره به جامعيت آقاي شمالي، آن را فرصتي دانست که بايد
غنيمت شمرده و در جهت راه اندازي حوزه ها از آن استفاده کرد. آقاي رضا
کاظم نماينده کميسيون حقوق بشر اسلامي در لندن سخناني در مورد برنامه
راهپيمايي روز قدس بيان نمود. وي گفت سالهاست صهيونيست ها تلاش مي کنند
جلوي راهپيمايي روز قدس را بگيرند؛ با اين حال اين روز بيش از پيش عموميت
يافته و کشورهاي بيشتري آن را برگزار مي کنند. وي گفت تلاش ما همواره اين
بوده که به اين مراسم عموميت بدهيم و به عنوان مثال از برافراشتن پرچم هاي
ملي جلوگيري خواهيم کرد. وي از علما خواست در شهر هاي خود مردم را به حضور
در راهپيمايي روز قدس در لندن دعوت کنند؛ به ويژه آنکه برخي با توجه به
روزه ماه رمضان نگراني هايي در زمينه سفر به لندن دارند که نيازمند توجه
علما است. در بخش پاياني هجدهمين نشست روحانيون بريتانيا، حجت الاسلام و
المسلمين دکترشمالي، رئيس مرکز اسلامي انگليس ضمن تشکر از علما براي حضور
در اين جلسه، بحث حوزه هاي علميه را بحثي مفصل دانست که با يک جلسه تمام
نمي شود. وي هدف از اين اجلاس را بهره مندي از تجربيات و نکات علماي حاضر
معرفي و ابراز اميدواري کرد که بتوان در لندن حوزه علميه قوي و پر رونقي
دايرکرد. وي اذعان داشت تاسيس حوزه در همه جا صلاح نيست، چرا که ايجاد آن
علاوه بر ساختمان و کلاس درس نيازمند معنويت و خلوص و شاگرد پروري است و اين همه جا امکان ندارد. وي
خاطرنشان کرد که هيچ ديني وجود ندارد که تربيت علماي آن دين را ساده بگيرد
و افزود: حوزه هاي علميه بايد زير نظر بزرگان و حوزه هاي بزرگ و اصلي
اداره شوند. وي لندن را با توجه به حضور گسترده علما و نهادهاي اسلامي يکي
از موارد معدود و مناسب مراکز براي تاسيس حوزه علميه در اروپا توصيف نمود.
به باور حجت الاسلام و المسلمين شمالي يکي ديگر از فوايد حوزه علميه در اين
شهر امکان ادامه تحصيل آقايان علما و ارائه دروس تکميلي براي آنان است. وي
با ياد آوري سفر خود به ديگر کشورهاي غربي يادآور شد که علاقه به تحصيل در
حوزه هاي علميه و به ويژه حوزه علميه قم در کشورهاي غربي و از جمله در
آمريکا زياد است و حتي برخي از دانشگاهيان غير مسلمان در اين کشورها علاقه
مند به گذراندن دوره هاي فشرده در قم هستند. وي در پايان ضمن تقدير از
تلاشهاي حوزه آقاي ظفر عباس و حوزه امام حسين ع و کالج اسلامي و اهميت
استفاده از اين تجربيات گفت که هدف از اين تلاش جديد، پيشرفت در مسيري است
که از قبل آغاز شده است.