این نشست تخصصی به محوریت بنیاد مطالعات اسلامی در برلین SIS و با مشارکت گروه تحقیقاتی کورپوس کورآنیکم در پتسدام ، دانشگاه آزاد برلین FU و موسسه ترجمان وحی برگزار گردید و تا پایان روز یکشنبه ادامه داشت.
هدف
اصلی از برگزاری این نشست ایجاد تعامل میان جامعه دانشگاهی غرب با مرکزیت
آلمان و قرآن پژوهان ایران بود و در طول سه روز برگزاری این کنفرانس،
جمعی از برجسته ترین پژوهشگران قرآن از کشور آلمان در کنار محققینی از
کشورمان و برخی کشورهای دیگر از جمله اتریش، انگلستان و آمریکا به بحث و
تبادل نظر درباره ضروری ترین حوزه های پژوهش های قرآنی در عصر معاصر
پرداختند.
در
این کنفرانس در مجموع 18 سخنران ازجمله خانم پروفسور «آنگلیکا نویرث» رییس
گروه تحقیقاتی «کـورپوس کورآنیکم» و از برجسته ترین قرآن پژوهان آلمان،
پروفسور «میشائیل بونگارد» رییس موسسه اخلاق تطبیقی دانشگاه برلین Freie Universität Berlin ،
آیت الله دکتر رمضانی رییس مرکز اسلامی هامبورگ، پروفسور حمید کثیری استاد
دانشگاه وین، مقالات خود در حوزه قرآن پژوهی و تعالیم قرآنی را ارائه
نمودند.
پروفسور
«مهنات خورشیده» رییس موسسه الهیات اسلامی مونستر، پروفسور «لگن هاوسن»
استاد موسسه امام خمینی ره قم، حجت الاسلام والمسلمین مهدی ایمانی پور
رایزن فرهنگی ایران در برلین، دکتر مهدی اصفهانی رییس بنیاد مطالعات اسلامی
از دیگر کسانی بودند که دیدگاه های خود را در قالب مقاله مطرح نمودند.
مهدی
ایمانی پور عضو موسس بنیاد مطالعات اسلامی به نمایندگی از سوی موسسان این
بنیاد به عنوان سخنران افتتاحیه این نشست تخصصی دیدن واقعیات دنیای امروز،
اندیشه درباره آنها و عکس العمل مناسب در قبال آن را یکی از ضرورت های
جوامع بشری دانست و افزود: تنها در این صورت است که امکان برنامه ریزی
اصولی برای گذر از بحران های جامعه جهانی فراهم می گردد.
حجت
الاسلام والمسلمین مهدی ایمانی پور، یکی از واقعیت های جهان معاصر را
گسترش بی دینی و در نتیجه بحران معنویت دانست که اثرات نامطلوب خود را بر
جوامع مدرن تحمیل کرده است.
وی
خاطرنشان کرد: در عین حال، یکی از واقعیت های موجود دنیای امروز روند رو
به رشد گرایش به اسلام در میان سایر ادیان است که البته از طرف مروجان
اسلام افراطی و اسلام لیبرالی که حقیقت اسلام را به نام هماهنگی با ارزش
های مدرن فدا می کند،در معرض تهدید قرار گرفته است.
ایمانی
پور با بیان این که متاسفانه در دنیای امروز جای درکی عمیق ، معتدل و
عقلانی از اسلام به دور از افراط سلفی گری و تفریط اسلام لیبرال خالی است،
گفت: در این فضاست که ضرورت تبیین مبانی حقیقی اسلام بیش از گذشته ضروری می
نماید.
وی
افزود، بنیاد مطالعات اسلامی برلین با برگزاری این نشست تخصصی دست همکاری
به سوی تمام اندیشمندان، پیروان ادیان الهی و همه مسلمانان از تمام فرقه ها
و گروه ها دراز نموده تا در کنار هم با تامل عمیق درباره اصول اندیشه های
خویش به درکی درست از دین و مبانی آن برای عرضه به مخاطبین برسیم.
ایمانی
پور تاکید کرد: تنها در پرتو درک درست از اصول این دستگاه های فکری است که
به سرچشمه آنها در نقطه اتصال با خداوند می توان دست یافت و در این افق
است که امکان همدلی،تقریب و دوستی فراهم می گردد.
پس
از سخنرانی حجت الاسلام ایمانی پور، رئیس گروه اخلاق تطبیقی دانشگاه برلین
پروفسور میشائیل بونگارت و سپس دکتر مهدی اصفهانی رئیس بنیاد مطالعات
اسلامی به قرائت مقالات خود پرداختند.
در
این مقالات پروفسور بونگارت به کیفیت استخراج قواعد اخلاقی از متون مقدس
پرداخت و دکتر اصفهانی به معرفی روش خاص ترجمه قرآن با تکیه بر ملاحظات
ریشه شناسانه اشاره داشت در پایان پروژه بنیاد مطالعات اسلامی برای ترجمه و
تفسیر قرآن کریم به زبان آلمانی را معرفی نمود. در نشست دوم این کنفرانس
خانم پروفسور «آنگلیکا نویویرث» از برجسته ترین قرآن شناسان آلمان و در پی
ایشان آیت الله دکتر رضا رمضانی رئیس مرکز اسلامی هامبورگ مقالات خود را
رائه نمودند.
خانم
پروفسور نویویرث رویکرد تاریخی انتقادی خویش در شکل گیری تاریخی قرآن کریم
و شکل گیری امت اسلامی پا به پای قرآن را ارائه نمود و آیت الله دکتر
رمضانی به فرا تاریخی بودن آموزههای قرآن اشاره داشتند.
روز
دوم این کنفرانس به گروه مطالعاتی «کورپوس کورآنیکم» تعلق داشت که در آن
مدیر این پروژه آقای «میشائیل مارکس» و دستیار او «توبیاس یوخام» مقالات
خود را ارائه نمودند.
مارکس
به برخی دستاوردهای فعلی این پروژه بخصوص در حوزه اختلاف قرائات اشاره
نمود و یوخام به پژوهش های انجام شده بر نسخ خطی قرآن برای تاریخ گذاری بر
آنها به روش کربن 14 اشاره نمود. در بخش پایانی این نشست «طارق الکوت» از
کشور مصر و دانشجوی دکترای اسلامی شناسی در شهر گوتینگن به نقد تاریخ بندی نولدکه از ترتیب نزول آیات پرداخت.
سخنران
اول نشست بعدی این کنفرانس پروفسور حمید کثیری از دانشگاه وین بود که چهار
چوب نظریه خود درباره تاویل عاری از خشونت قرآن را ارائه نمود. در همین
بخش پروفسور فرهاد شفتی از دانشگاه ادینبوروی اسکاتلند مقاله خود در باره
نگاه جماعت فراهی به نظم قرآن و تبعات عملی آن را ارائه نمود. در نشست بعدی
این کنفرانس فرید سلیمان دانشجوی دکترا در دانشگاه ارلانگن مقاله خود
درباره تفسیر خاص ابن تیمیه از محکم
و متشابه و مقایسه آن با نظریه طبری را ارائه نمود. سپس فیلیپ بروکمایر
دانشجوی دکتری از گروه اسلام شناسی دانشگاه وین به ارائه مقاله درباره
تفسیر قرآن در مکتب ماتریدی پرداخت.
نشست
پایانی روز دوم این کنفرانس بحثی پرشور میان پروفسور دکتر «لگن هاوسن»
استاد برجسته فلسفه غرب و فلسفه دین، و «میشائیل مارکس» مدیر پروژه کورپوس
کورآنیکم و پروفسور «حمید کثیری» بود.
در
این تبادل نظر میشائیل مارکس معتقد بود مطالعات تاریخی انتقادی درباره
قرآن به مذاق مسلمانان خوش نیامده و در این راستا برخی دستاوردهای آن
باورهای رایج آنان را متزلزل می سازد در عوض پروفسور لگن هاوسن که به عنوان
میهمان ویژه این کنفرانس دعوت شده بود، اعتقاد داشت، تحقیقات تاریخی
انتقادی تا وقتی عالمانه و عاری از پیش فرض انجام شوند باید درمیان
مسلمانان مورد استقبال قرار گیرد و هر فرد دیندار باید بکوشد بار دیگر بر
مبنای این تحقیقات ساختار اندیشه دینی خویش را قوام بخشد. ایشان بعلاوه
تاکید داشت عمق و ابعاد تغییراتی که مطالعات تاریخی انتقادی در درک
مسلمانان از خویش و جهان ایجاد می کند بسیار اندک است و به هیچ وجه به شدت و
تاثیر نتایج چنین تحقیقاتی بر تورات و انجیل موجود نیست و این تغییرات
ناچیز پیغام عقلی قرآن کریم که غیر تاریخی است را دستخوش تغییر نمیکند.
روز
سوم این کنفرانس با مقاله پروفسور «مهناد خورشیده» آغاز گردید. ایشان که
استاد صاحب کرسی تعلیم و تربیت اسلامی در دانشگاه مونستر است مقاله ای
درباره ابعاد تاثیر روایات اسباب النزول بر فهم ما از قرآن ارائه نمود. سپس
خانم دکتر دینا العمری دانشجوی دوره پست دکتری در دانشگاه مونستر به موضوع
قرائت و تفسیر فمینیستی از قرآن پرداخت.
مقاله
پایانی این کنفرانس توسط آقای «مارکوس مهدی گرهولد» ارائه شد. وی که در
حال نوشتن رساله دکترای خود در دانشگاه گیسن آلمان در رشته اسلام شناسی است
به موضوع بررسیهای ریشه شناسانه زبان قرآن و تاثیر آن بر درک ما از آموزش
و پرورش دینی پرداخت.
گفتنی
است شرکت کنندگان این کنفرانس از یازده کشور جهان تقریبا همه پیشینه علمی و
دانشگاهی داشته و به مشارکت جدی در فرصت های موسع پرسش و پاسخ پرداختند.
شایان ذکر است این کنفرانس سه روزه «قرآن پژوهی» با مشارکت دانشگاه برلین Freie Universität Berlin برگزار
گردید. این دانشگاه بعنوان یکی از برترین دانشگاههای علوم انسانی در کشور
آلمان محسوب می گردد و در رنکینگ بینالمللی دانشگاههای جهان دارای رتبه
24 است.