ا توفیقات الهی و عنایت حضرت ولیعصر(عج) مراسم آغاز سال تحصیلی جدید حوزه علمیه هامبورگ در شامگاه شنبه 2 نوامبر 2019 با حضور تنی چند از علما و روحانیون منطقه، طلاب و اساتید حوزه علمیه، خیّرین محترم و جمعی از مؤمنین مسجد امام علی(ع)، در مصلای حوزه علمیه هامبورگ برگزار گردید.
در این مراسم پیام های جداگانه حضرات آیت الله اعرافی، ریاست محترم حوزه های علمیه، آیت الله قمی، معاونت محترم بین الملل دفتر آیت الله العظمی امام خامنه ای مدّ ظله العالی و آیت الله رمضانی، دبیرکل محترم مجمع جهانی اهل البیت علیهم السلام به مناسبت آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه هامبورگ قرائت گردید.
در ابتدای این نشست آقای آل بتول، معاون آموزش حوزه علمیه هامبورگ، ضمن خوش آمدگویی به حاضران، به ارائه گزارش کوتاهی از فعالیت ها و برنامه های حوزه علمیه به شرح ذیل پرداختند: حوزه علمیه هامبورگ که امسال هفتمین سال فعالیت خود را پشت سرمیگذارد، با وجود تمام فراز وفرودهایی که داشته است؛ اکنون 27 طلبه فعال دارد. از این تعداد 12 نفر مربوط به طلاب سالهای قبل بوده و 15 نفر طلبه جدیدالورود هستند که امسال ثبت نام نموده اند. این طلاب با تابعیت کشورهای مختلف اروپایی از جمله آلمان، اتریش، پرتغال، اسپانیا و ایتالیا، مورد پذیرش و ثبت نام قرار گرفته اند و در دو بخش خواهران و برادران قابل دسته بندی هستند. تعداد برادران 18 نفر و تعداد خواهران 9 نفر میباشد. میانگین سنی طلاب حوزه هامبورگ نیز 23 سال است. همچنین در این حوزه بیش از 10 استاد ثابت و پاره وقت به تدریس اشتغال دارند. طلاب حوزه روزانه حداقل 4 ساعت درسی دارند که در برخی روزها به 5 ساعت هم میرسد. علاوه بر این، سه کلاس دیگر به صورت خاص در این حوزه برگزار میشود که عبارتند از: 1ـ کلاس هفتگی درس خارج فقه توسط امام مرکز اسلامی هامبورگ برای اساتید حوزه؛ 2ـ کلاس هفتگی درس اخلاق توسط امام مرکز اسلامی هامبورگ برای طلاب و اساتید حوزه؛ 3ـ حلقه قرائت روزانه قرآن کریم.
سخنران میهمان این مراسم جناب حجّت الاسلام والمسلمین سید محسن طباطبایی از اساتید مبرز حوزه هامبورگ بودند. ایشان سخنان خود را با آیه شریفه «إنّما یخشی الله من عباده العلماء» آغاز کردند و سپس از اهمیت «علم» و «شناخت» سخن گفتند و آن را به دو قسم علم الأبدان و علم الأدیان تقسیم کردند و علم الأدیان را به معنای شناخت برای تعالی روحی و معنوی دانسته و از سهل انگاری مسلمانان نسبت به این جنبه از تربیت فرزندان خود ابراز نگرانی کردند. پس از آن به بیان آثار منفیِ ترکیب جهل با هر یک از پدیده های فقر، ثروت، قدرت، آزادی و دین و در مقابل، آثارِ مثبت علم و شناخت با هر یک از آنها پرداختند و در نهایت با تمسّک به حدیث ثقلین، تنها طریق صحیح کسب علم و رشد معنوی و روحی را قرآن و اهل بیت علیهم السّلام دانستند.
سخنران اصلی این مراسم حجت الاسلام والمسلمین دکتر مفتح، امام مرکز اسلامی و رئیس حوزه علمیه هامبورگ بودند. ایشان با اشاره به آیه 122 سوره توبه که می فرماید: ﴿ وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ ﴾ به بیان فلسفه تأسیس حوزه های علمیّه پرداخته و فرمودند: اين آيه نه تنها فراگيرى آيين الهى را واجب مى شمرد؛ بلكه تعليم دادن آن را بعد از فراگيرى نيز لازم مى داند. در این آیه به جهت بیان اهمیت مهاجرت برای فراگیری دانش از واژه «نفر» که مربوط به كوچ كردن به سوى «ميدان جهاد» است، استفاده شده است.
بنابریک گونه تفسیر از این آیه مسلمانان موظّف بودند كه در غير موارد ضرورت، همگى به ميدان جهاد با دشمن نروند؛ بلكه گروهى به جهاد روند و گروهى در مدينه بمانند و احكام و معارف الهى دین اسلام را فرا گيرند و به ديگران بعد از بازگشت تعليم دهند.
تفسير ديگر آيه اين است كه مسلمانان به دو گروه تقسيم شوند: گروهى براى حفظ مدينه در آنجا بمانند و گروهى كه به ميدان جهاد رفته اند آثار عظمت الهى و امدادهاى غيبى و پيروزى هاى اعجازآميز مسلمين را با چشم خود در ميدان جهاد مشاهده كنند؛ و به هنگام بازگشت به ديگران بياموزند.
احتمال سوّمى در تفسير آيه نيز داده شده است كه بر مردم اطراف مدينه لازم بود گروهى در شهر و آبادى خود براى حفظ نظم زندگى عمومى بمانند، و گروهى به مدينه نزد پيامبر اکرم (ص) بیايند و احكام و معارف اسلامی را فرا بگيرند و پس از بازگشت به سرزمین خود به ديگران بیاموزند.
هريك از اين تفسيرهاى سه گانه نسبت به دو تفسیر دیگر مزيّتى دارد، ولى هر كدام را بپذيريم بر آنچه ما به دنبال آن هستيم دلالت می نماید، كه هم فراگيرى علم دینی واجب است و هم تعليم دادن آن به ديگران.
این وجوب فراگرفتن علوم دینی، و به دیگران آموختن آن، در کشورهای غیر اسلامی ضرورت بیشتری می یابد. در جوامعی که دسترسی به عالمان دینی با مشکلاتی مواجه است، و علاوه بر آن برقراری ارتباط و فهم متقابل به جهت تفاوت زبان و فرهنگ این مشکل را مضاعف می کند، این وجوب نیز مضاعف می شود. در این جوامع نیاز هست افرادی که در آن فرهنگ رشد یافته و با آن زبان آشنا هستند، دانش دینی بیاموزند و دین شناس شوند، و سپس به انتقال معارف اسلام به مسلمانان اقدام نمایند. در گام فراتر لازم است تا افرادی از این جوامع به مقام اجتهاد در امور دینی برسند، تا مطابق نیازهای مسلمانان ساکن در این مناطق، به استنباط احکام و معارف و آموزه های اسلامی از منابع دین اسلام بپردازند. لازمه تحقق این گام فراتر، بهره گرفتن از دانش آموختگان حوزه های با سابقه هزار ساله نجف، و سابقه صد ساله قم است.
نماینده مرجعیت اعلای شیعه در آلمان ضمن تاکید بر ضرورت تأسیس حوزه های علمیّه بومی در نقاط مختلف دنیا، راهکار تحقق حوزه های علمیه بومی را استفاده از اساتید و دانش آموختگان دو حوزه علمیّه مادر، یعنی حوزه علمیّه نجف و قم دانسته و در ادامه افزودند: حوزه علمیه قم، بر اساس همین احساس نیاز یکصد سال پیش پایه ریزی شد، ولی همواره حوزه قم از دانش حوزه نجف بهره برد تا توانست بعد از گذشت چند نسل، سر پای خود بایستد و به تولید و نوآوری در علوم اسلامی دست بزند. حوزه علمیه هامبورگ، هم اکنون و پس از گذراندن یک دوره شش ساله تجربه اندوزی، با پختگی بیشتر و پوست اندازی مناسب، مرحله نوین و سال تحصیلی جدید خود را آغاز می کند. برای رشد و تعالی هر فعالیت گاه نیاز به پوست اندازی می شود، که این امر نشانه بلوغ بوده، به پختگی و تعالی تلاش و فعالیت کمک شایانی می نماید.
و هم اکنون این حوزه مبارکه برای بالندگی بیشتر محتاج حوزه های علمیه قم و نجف است، و هیچگاه نباید تصور شود که به زودی از خوشه چینی از خرمن علوم دانشمندان آن دو حوزه مبارکه بی نیاز خواهد شد.
ما در حوزه علمیه مبارکه هامبورگ برای هر دو گام باید کمر همت ببندیم، و با ارتباط وثیق با حوزه های مبارکه قم و نجف، هم گام ابتدائی را با استواری برداریم و هم برای گام برتر از خدای سبحان استمداد کنیم، و همواره از خداوند خاضعانه بطلبیم که: ﴿ رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطَانًا نَصِيرًا (اسراء:۸۰) پروردگارا مرا [در هر كارى] به طرز درست داخل كن و به طرز درست خارج ساز و از جانب خود براى من تسلطى يارى بخش قرار ده. ﴾
در ادامه این جلسه حجّت الاسلام والمسلمین دکتر خوشنویس، سرپرست حوزه علمیه هامبورگ در سخنان کوتاهی ضمن خوش آمدگویی به حضّار، آیه شریفه نَفر را طلیعه کلام خود قرار داد و فلسفه تأسیس تمام حوزه های علمیه برای تحصیل علوم دینی و الهی را عمل به همین آیه دانست. وی در ادامه از فضیلت تحصیل علوم دینی و البتّه از دشواری راه برای محصّلانِ آن و ملزومات موفّقیت در این راه، از جمله، توفیق، همّت، داشتن استاد و نهایةً قرار گرفتن در محیطی که متولّیان و خادمان آن، شرایط تحصیل را برای آنها فراهم کنند و حتّی الإمکان از دشواری های آن بکاهند نیز سخن گفت. وی در پایان از اعتمادی که برای این رسالت به وی شده است، تشکر و از خدای متعال برای خود در سرپرستی حوزه علمیه هامبورگ طلب توفیق نمود.
آخرین برنامه مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه هامبورگ، ارائه گزارشی توسط برادر ارجمند جناب آقای معلم زاده، پیرامون روند خرید ساختمان اختصاصی حوزه علمیه هامبورگ و نقش خیّرین در این امر خداپسندانه بود. ایشان در این خصوص گفتند: در اين بخش قرار بود از خود خيّرين دعوت شود که برای ما سخن بگویند، امّا برخي از این عزیزان از کشور آلمان نبودند، بعضي هم که در آلمان بودند مقدور نبود که امروز به هامبورگ بیایند، برخی كه بودند، حاضر نشدند از میزان و نوع كار خیرشان يادي شود و حتي تاكيد كردند اسم شان نيز مطرح نشود. لذا بنا شد تنها به ارائه گزارشی مختصر در این خصوص اکتفا شود.
در مورد جذب كمك برای خرید ساختمان حوزه، ما با سه نوع تنوّع مواجه بوديم: تنوع اوّل در میزان کمک های نقدی بود. ما كمک کننده از پنج يورو و ده يورو داشتیم تا كمک هاي 100 هزار و 180 هزار یورو . تنوع دوم را مي توان صنفي نام نهاد. از دختر خانمي كه انگشتر دستش را هديه داد تا خانم دكتري كه نقدينگي مطبش را در اختيار گذاشت و خانواده مهاجري كه پس انداز نقدي خود را هديه كرد تا نانواي شهر و كسبه و تجار كه هر كدام به سهم خود وارد صحنه شدند و كمک كردند. تنوع سوّم، فرا مليتي بودن افراد کمک کننده بود و ديده شد كه ايراني و ترك و افغانستاني و عرب در این امر الهی سهيم بودند.
اين عزيزان به سه صورت، نيز عمل كردند: دسته اي كمک هاي بلاعوض در اختيار گذاشتند. كساني نيز به مرکز اسلامی هامبورگ برای انجام این کار بزرگ قرض دادند و دسته سوم نيز از اعتبار و آبروی خود مایه گذاشتند و مشارکت های خوبی را جذب نمودند. اينها آدم های موجّه و با اعتباري بودند كه براي خريد ساختمان حوزه تلاش خالصانه و بي شايبه كردند تا اين موضوع به ثمر رسيد.
طبعاً جذب كمک، همكاري و همدلي بدين شكل، بدون اعتماد ممكن نبود و اعتماد نيز بدون اعتقاد شكل نمي گيرد و هر دوي اينها به دو دليل مهم تحقق یافت: دليل اوّل اعتبار مركز اسلامي 60 ساله هامبورگ، به عنوان ميراث مرجعيت در اروپا و مركز ثقل فعاليت هاي ديني و شيعي و دليل دوم، تلاش و اعتبار امام وقت مركز آيت الله رمضاني دامت توفیقاته به عنوان نماينده مرجعيت. تلفيق اين دو، اعتقاد و اعتماد لازم را به وجود آورد و بحمد الله كمک خيرين شكل گرفت و سازماندهي شد.
پایان بخش این مراسم با شکوه، گرفتن عکس یادگاری و نیز صرف شام بود.
شایان ذکر است کلاس های درس حوزه از اوایل ماه اکتبر آغاز گردیده و به واسطه مراسم دهه آخر صفر، مراسم افتتاحیه با تأخیر برگزار شد. یادآور می شود مدارک این حوزه، مورد تأیید جامعه المصطفی العالمیه قم می باشد.