اَلْحَمْدُ لِلّهِ بِجَمِیعِ مَحَامِدِه کُلِّهَا عَلَی جَمِیعِ نِعَمِهِ کُلِّهَا… اَلْحَمْدُ لِلّهِ مالِکِ الْمُلْکِ مُجْرِی الْفُلْکِ مُسَخِّرِ الرِّیاحِ فالِقِ الاْصْباحِ دَیّانِ الدّینِ رَبِّ الْعَالَمینَ اَلْحَمْدُ لِلّهِ عَلی حِلْمِهِ بَعْدَ عِلمِهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلی عَفْوِهِ بَعْدَ قُدْرَتِهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلی طُولِ اَناتِهِ فی غَضَبِهِ وَهُوَ قادِرٌ عَلی ما یُریدُ
و نشهد أن لا اله الا الله وحده لا شریک له، و أَنَّ محمداً عبده و رسوله ارسله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لو کره المشرکون
اوصیکم عبادالله و نفسی بتقوی الله و اتباع امره و نهیه، و اخوفکم من عقابه
سیره نوح نبی الله
نوح از پیامبران بزرگ الهی و نخستین پیامبر اولو العزم، و دارای اولین کتاب آسمانی و نخستین شریعت الهی برای بشر بود. داستان نوح به جهت اهمیتی که در هدایت انسانها دارد در 14 سوره قرآن ذکر شده است، علاوه بر اینکه سوره ای هم به نام آن حضرت در قرآن کریم وجود دارد.
مقام نوح در نزد خداوند
نوح نبی دارای مقام والائی نزد خداوند است. خداوند آنگاه که بر پیامبران درود و سلام می فرستد می فرماید: «سَلَامٌ عَلَى إِبْرَاهِيمَ؛ درود بر ابراهيم (صافات:۱۰۹)» و «سَلَامٌ عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ؛ درود بر موسى و هارون (صافات:۱۲۰)».
و در مورد یحیی در هنگام ورود به سه عالم دنیا، برزخ و قیامت درود فرستاده و می فرماید: « وَسَلَامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ يَمُوتُ وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَيّاً؛ و درود بر او روزى كه زاده شد و روزى كه مى ميرد و روزى كه زنده برانگيخته مى شود (مریم:۱۵)» و یا در مورد عیسی از زبان خود او در قرآن کریم آمده است که: «وَالسَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيّاً؛ و درود بر من روزى كه زاده شدم و روزى كه مى ميرم و روزى كه زنده برانگيخته مى شوم (مریم:۳۳)»
اما درباره نوح پیامبر می فرماید: «سَلَامٌ عَلَى نُوحٍ فِي الْعَالَمِينَ؛ درود بر نوح در همه عوالم (صافات:۷۹)» که این نحو سلام فرستادن خداوند نشانه جایگاه ویژه نوح در میان پیامبران بزرگ الهی است.
برگزیده بودن نوح از جانب خداوند
در قرآن کریم به برگزیده بودن و برتری داشتن نوح از جانب خداوند، نه تنها در میان تمامی انسانها، بلکه در میان تمامی موجودات همه عوالم هستی اشاره کرده و می فرماید: « إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحاً وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ؛ به يقين خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهيم و خاندان عمران را بر تمامی جهانیان برترى داده است (آل عمران:۳۳)»
اوصاف حسنه نوح در قرآن کریم
- صالح: امْرَأَتَ نُوحٍ وَامْرَأَتَ لُوطٍ كَانَتَا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَيْنِ؛ همسر نوح و همسر لوط هر دو در نكاح دو بنده از بندگان شايسته ما بودند (تحریم:۱۰)
- شکور: ذُرِّيَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ إِنَّهُ كَانَ عَبْداً شَكُوراً؛ فرزندان كسانى كه [آنان را در كشتى] با نوح برداشتيم راستى كه او بنده اى سپاسگزار بود (اسراء:۳)
- محسن: سَلَامٌ عَلَى نُوحٍ فِي الْعَالَمِينَ؛ إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ؛ درود بر نوح در همه عوالم؛ ما اين گونه نيكوكاران را پاداش مى دهيم (صافات:۸۰)
نوح سر سلسله ی انبیاء اولو العزم (دارای شریعت)
دین مقبول خداوند در همه اعصار و همه اقوام یکی است که همانا تسلیم امر خداوند بودن است. قرآن کریم به نحو اثباتی می فرماید: « إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ؛ در حقيقت دين نزد خدا همان اسلام است. (آل عمران:19)» و به نحو سلبی می فرماید: « وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ؛ و هر كه جز اسلام دينى [ديگر] جويد هرگز از وى پذيرفته نشود و وى در آخرت از زيانكاران است (آل عمران:۸۵)»
در عین واحد بودن دین، اما قوانین و شریعتها متفاوت است، زیرا بتدریج که بشر رشد نمود، امکانات و شیوه زندگی تکامل یافت، و دانش بشر پیشرفت کرد، قوانین و دستورات الهی نیز متناسب با آن تکامل یافت، و نهایتاً با شریعت پیامبر خاتم، دین اسلام کامل شد، که در انتهای رسالت پیامبر اکرم خداوند فرمود: « الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِيناً؛ امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم (مائده:۳)»
آغاز شرایع الهی، با شریعتی است که نوح نبی آورنده آن از سوی خداوند بوده است. قرآن کریم آنگاه که به ذکر اسامی پیامبران اولو العزم که شریعت جدیدی برای مردمان آورده اند می پردازد آن را با نام نوح آغاز کرده و می فرماید:
- شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحاً وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى ﴿شوری:۱۳﴾
از [احكام] دين آنچه را كه به نوح در باره آن سفارش كرد براى شما تشريع كرد و آنچه را به تو وحى كرديم و آنچه را كه در باره آن به ابراهيم و موسى و عيسى سفارش نموديم.
پیام الهی نوح به قوم خویش
پیام الهی دعوت نوح و دینی که اعتقاد به آن را به قوم خود توصیه می کرد، همانا توحید و عبودیت نسبت به خداوند است:
- إِنَّا أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ أَنْ أَنْذِرْ قَوْمَكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ؛ قَالَ يَا قَوْمِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ؛ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاتَّقُوهُ وَأَطِيعُونِ؛ يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَيُؤَخِّرْكُمْ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذَا جَاءَ لَا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿نوح:۱-4﴾
ما نوح را به سوى قومش فرستاديم كه قومت را پيش از آنكه عذابى دردناك به آنان رسد هشدار ده؛ [نوح] گفت اى قوم من من شما را هشدار دهنده اى آشكارم؛ كه خدا را بپرستيد و از او پروا داريد و مرا فرمان بريد؛ [تا] برخى از گناهانتان را بر شما ببخشايد و [اجل] شما را تا وقتى معين به تاخير اندازد اگر بدانيد چون وقت مقرر خدا برسد تاخير بر نخواهد داشت.
این همان دین الهی است که پذیرش اعتقاد توحیدی، و تقوی و تسلیم به خداوند است همراه وعده مغفرت و عفو الهی نسبت به گناهان. و البته چون در ابتدای دوره شرایع الهی است و روابط اجتماعی مردم و سبک زندگی عمومی بسیار بسیط و ساده است طبعاً قوانین الهی و شریعت نوح نیز بسیار بسیط و ساده می باشد. قرآن کریم در همان آیه که به رسالت انبیاء اولو العزم اشاره می کند می فرماید:
- شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ، وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى، أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ ﴿شوری:۱۳﴾
از [احكام] دين آنچه را كه به نوح در باره آن سفارش كرد براى شما تشريع كرد و آنچه را به تو وحى كرديم، و آنچه را كه در باره آن به ابراهيم و موسى و عيسى سفارش نموديم، كه دين را برپا داريد و در آن تفرقه اندازى مكنيد.