اَلْحَمْدُ لِلّهِ بِجَمِیعِ مَحَامِدِه کُلِّهَا عَلَی جَمِیعِ نِعَمِهِ کُلِّهَا… اَلْحَمْدُ لِلّهِ مالِکِ الْمُلْکِ مُجْرِی الْفُلْکِ مُسَخِّرِ الرِّیاحِ فالِقِ الاْصْباحِ دَیّانِ الدّینِ رَبِّ الْعَالَمینَ اَلْحَمْدُ لِلّهِ عَلی حِلْمِهِ بَعْدَ عِلمِهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلی عَفْوِهِ بَعْدَ قُدْرَتِهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلی طُولِ اَناتِهِ فی غَضَبِهِ وَهُوَ قادِرٌ عَلی ما یُریدُ
و نشهد أن لا اله الا الله وحده لا شریک له، و أَنَّ محمداً عبده و رسوله ارسله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لو کره المشرکون
اوصیکم عبادالله و نفسی بتقوی الله و اتباع امره و نهیه، و اخوفکم من عقابه
اعجاز در استجابت دعای زکریا
خبر استجابت دعا برای زکریا باور کردنی نبود. با ناباوری به خداوند عرض کرد:
- قَالَ: رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي غُلَامٌ؟ وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْكِبَرِ عِتِيًّا ﴿مریم:۸﴾
گفت: پروردگارا چگونه مرا پسرى خواهد بود؟ و حال آنكه زنم نازاست و من از سالخوردگى ناتوان شده ام.
پاسخی که فرشته به زکریا می دهد اشاره به قدرت لایزال الهی است. در سوره آل عمران می فرماید: « قَالَ: كَذَلِكَ اللَّهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ؛ [فرشته] گفت: [كار پروردگار] چنين است خدا هر چه بخواهد مى كند (آل عمران:۴۰) و در سوره مریم با تفصیل بیشتری می فرماید:
- قَالَ: كَذَلِكَ قَالَ رَبُّكَ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُكَ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ تَكُ شَيْئًا ﴿مریم:۹﴾
[فرشته] گفت [فرمان] چنين است پروردگار تو گفته كه اين [كار] بر من آسان است و تو را در حالى كه چيزى نبودى قبلا آفريده ام.
در این دو سوره به نحوه تحقق این اعجاز اشاره نشده است، لکن در سوره انبیاء نحوه تحقق معجزه تولد فرزند از همسر زکریا، آن زن نازا را بیان کرده و می فرماید:
- فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَوَهَبْنَا لَهُ يَحْيَى وَأَصْلَحْنَا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ ﴿انبیاء:۹۰﴾
پس [دعاى] او را اجابت نموديم و يحيى را بدو بخشيديم و همسرش را براى او شايسته [و آماده حمل] كرديم زيرا آنان در كارهاى نيك شتاب مى نمودند و ما را از روى رغبت و بيم مى خواندند و در برابر ما فروتن بودند.
قرآن کریم می فرماید هنگامی که زکریای نبی با چنین اعجازی مواجه می شود، و می بیند که مردم چنین مسأله ای را از او نخواهند پذیرفت بلکه او و همسرش را به انواع اتهامات متهم خواهند کرد، از خداوند می خواهد که نشانه ای برای او قرار دهد تا مردم متوجه عنایت خاص الهی به او بشوند. نشانه ای که خداوند برای زکریا قرار می دهد آنستکه او سه روز از سخن گفتن ناتوان خواهد شد در حالیکه هنگام نماز و مناجات با خداوند هیچ مشکلی در زبان و گفتار او وجود نخواهد داشت:
- قَالَ: رَبِّ اجْعَلْ لِي آيَةً. قَالَ: آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا رَمْزًا، وَاذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ ﴿آل عمران:۴۱﴾
گفت: پروردگارا براى من نشانه اى قرار ده، فرمود: نشانه ات اين است كه سه روز با مردم جز به اشاره سخن نگويى و پروردگارت را بسيار ياد كن و شبانگاه و بامدادان [او را] تسبيح گوى.
در انجیل لوقا، این ناتوانی از سخن گفتن، جریمه ای بوده است از جانب خداوند برای زکریا:
زکریا به فرشته گفت: «ولی این غیرممکن است، چون من پیر شدهام و همسرم نیز سالخورده است!»
فرشته در جواب گفت: «من جبرائیل هستم که در حضور خدا میایستم، و اوست که مرا فرستاده تا این خبر خوش را به تو بدهم. اما حال که سخنان مرا باور نکردی، لال خواهی شد و تا زمانی که کودک به دنیا بیاید یارای سخن گفتن نخواهی داشت؛ زیرا آنچه گفتم، در زمان مقرر واقع خواهد شد.»
در این میان، مردم در صحن معبد منتظر زکریا بودند و از اینکه او در بیرون آمدن از جایگاه مقدّس این همه تأخیر میکرد، در حیرت بودند. سرانجام وقتی بیرون آمد و نتوانست با ایشان سخن گوید، از اشارات او پی بردند که در جایگاه مقدّس معبد رؤیایی دیده است.
زکریا پس از پایان دوره خدمتش، به خانهٔ خود بازگشت. طولی نکشید که همسرش الیزابت باردار شد. او برای مدت پنج ماه گوشهنشینی اختیار کرد و میگفت: «سرانجام خداوند بر من نظر لطف انداخت و کاری کرد که دیگر در میان مردم شرمگین نباشم!» (انجیل لوقا: لوقا1: 18-25)
سکوت، جریمه یا نشانه حقانیت
قرآن کریم سکوت زکریا را از باب نشانه پاکی و حقانیت او و همسرش می داند، در حالیکه انجیل لوقا این سکوت را جریمه او ذکر می کند. برای اینکه بتوانیم نسبت به درستی این مطلب انجیل قضاوت نمائیم باید به دو نکته توجه کنیم:
- جرم زکریا « باور نکردن سخن فرشته الهی» ذکر شده است. اگر منظور از باور نکردن، اظهار شگفتی از فرزند دار شدن باشد، و اینکه «چگونه چنین چیزی ممکن است؟»، چنین چیزی جرم نیست تا جریمه داشته باشد.
و اگر منظور از باور نکردن، انکار قدرت الهی بوده باشد، چنین انکاری از سوی زکریا ابراز نشده است.
- اینکه انجیل لوقا نقل می کند زکریا «برای مدت پنج ماه گوشهنشینی اختیار کرد و میگفت: سرانجام خداوند بر من نظر لطف انداخت و کاری کرد که دیگر در میان مردم شرمگین نباشم!» نشاندهنده آنستکه زکریا این عدم قدرت بر تکلم را عامل عدم شرمساری او در میان مردم می دانسته است، که با نشانه ای از لطف خداوند بودن این سکوت سازگار است نه با جریمه بودن آن.